Heeft stress invloed op je kans om zwanger te worden?

Om te begrijpen hoe stress je vruchtbaarheid beïnvloedt, is het belangrijk te kijken naar hoe ons zenuwstelsel reageert op stressvolle situaties. Het menselijke lichaam, en specifiek het autonome zenuwstelsel, kan zich in twee ‘standen’ bevinden:

1) de ‘rest and digest’ modus (rust en verteer-modus);

2) en de ‘fight, flight or freeze’ modus (actie- en stress-modus).

Deze worden ook wel de parasympathicus (1) en orthosympathicus (2) genoemd. Elk van deze standen zorgt ervoor dat het lichaam anders functioneert, met variaties in bijvoorbeeld hartslag, ademhaling, hormonen, energie en bloeddruk.

Zoals je al wel begrijpt zorgt stress ervoor dat je in de ‘fight, flight or freeze’ stand komt. Wanneer dat zo is krijgt je lichaam het signaal dat 'voortplanting' even niet op de eerste plaats staat. Om dat te begrijpen is het belangrijk om te begrijpen hoe de hormonale assen in het lichaam werken.

In het lichaam zijn er verschillende hormonale assen die betrokken zijn bij de regulatie van vitale functies. De belangrijkste assen die een rol spelen bij stress, metabolisme en vruchtbaarheid zijn de HPA-as, HPT-as, en HPG-as.

Wat we al eerder benoemd hebben is dat bij chronische stress je lichaam voorrang geeft aan de HPA-as. Dit betekent dat ook de HPG-as onderdrukt wordt, waardoor de productie van geslachtshormonen afneemt.

Dit kan leiden tot verminderde vruchtbaarheid, hormonale disbalans en onregelmatige menstruatiecycli bij vrouwen, en verminderde (kwalitatieve) spermaproductie bij mannen.

Bij langdurige stress kiest je lichaam dus als eerste voor de HPA-as (de stress-as). Het hormoon cortisol is essentieel voor het omgaan met stressvolle situaties. De bouwstof voor dit hormoon is pregnenolone. Pregnenolone is ook de bouwstof van onze geslachtshormonen.

Je kunt het vast al raden. Langdurige stress zorgt ervoor dat er een tekort aan pregnenolone is voor de productie van de cruciale geslachtshormonen voor vruchtbaarheid. Dit fenomeen wordt ook wel ‘pregnenolone stealing’ genoemd.

Kort samengevat: pregnenolone is de basis voor zowel stresshormonen als geslachtshormonen.

Bij langdurige stress gebruikt je lichaam pregnenolone voornamelijk voor de aanmaak van cortisol, waardoor er minder beschikbaar is voor de productie van geslachtshormonen zoals oestrogeen, progesteron en testosteron. Dit verstoort de hormonale balans en kan je vruchtbaarheid negatief beïnvloeden.

Chronische stress kan niet alleen de natuurlijke vruchtbaarheid beïnvloeden, maar ook de effectiviteit van vruchtbaarheidsbehandelingen zoals in-vitrofertilisatie (IVF). Onderzoek heeft aangetoond dat vrouwen met hogere stressniveaus minder kans hebben op een succesvolle embryo-implantatie en zwangerschap tijdens IVF-behandelingen​.

In een studie gepubliceerd in Fertility and Sterility werd aangetoond dat vrouwen met verhoogde cortisolniveaus 20% minder kans hadden op een succesvolle zwangerschap via IVF ten opzichte van vrouwen met lagere stressniveaus. Stress beïnvloedt niet alleen de hormonale balans, maar kan ook de bloedtoevoer naar de baarmoeder verminderen, wat een succesvolle implantatie bemoeilijkt.

Zoals je inmiddels weet is het beheersen van stress cruciaal als je zwanger wilt worden. In het volgende onderdeel zullen we een aantal methodes behandelen die je stressniveaus aanzienlijk kunnen verminderen. Belangrijk: Stress moet je bij de bron aanpakken. Dit is voor iedereen anders. De volgende methodes zullen helpen tegen stress en tijdens periodes van stress, maar het blijft belangrijk om te onderzoeken wat de échte oorzaak van jouw stress is.

Mindfulness en meditatie zijn bewezen technieken die je helpen je aandacht te richten op het huidige moment. Het ‘hier en nu’. Het regelmatig beoefenen van mindfulness vermindert cortisolniveaus en zorgt voor ontspanning​. Onderzoek toont aan dat vrouwen die regelmatig mediteren minder stress ervaren en (daardoor) een beter gereguleerde menstruatiecyclus hebben​. Bij mannen kan meditatie de productie van testosteron en de spermakwaliteit ondersteunen door de cortisolniveaus te verlagen​. (denk terug aan het fenomeen pregnenolone stealing)

Een eenvoudige oefening die je kunt proberen, is de 3-minuten ademruimte: dit is een korte meditatie sessie waarbij je je even volledig focust op je ademhaling. Door dit dagelijks te doen, breng je je lichaam in een rusttoestand die bevorderlijk is voor je hormonale balans en vruchtbaarheid.

Regelmatige lichaamsbeweging helpt niet alleen je algehele gezondheid te verbeteren, maar is ook een goede manier om stress te verminderen. Met name yoga is gunstig voor je voortplantingsorganen en hormonale balans​. Bepaalde yogahoudingen, zoals de brughouding en vlinderhouding, stimuleren de bloedtoevoer naar het bekkengebied en bevorderen ontspanning.

Het is echter belangrijk om (te) intensieve lichamelijke inspanning te vermijden als je zwanger probeert te worden, omdat dit de hormonale balans kan verstoren. Kies liever voor rustgevende activiteiten zoals yoga of wandelen, die zowel lichaam als geest ten goede komen.

Stressvermindering hoeft niet ingewikkeld te zijn. Hieronder vind je een aantal eenvoudige maar effectieve technieken die je dagelijks kunt toepassen om je stressniveau te verlagen en je vruchtbaarheid te ondersteunen:

Het verminderen van stress is een van de belangrijkste stappen die je kunt nemen om je kansen op een succesvolle zwangerschap te vergroten. Door stressbeheersing door middel van bijvoorbeeld mindfulness, yoga, en ademhalingsoefeningen te integreren in je dagelijkse routine, ondersteun je niet alleen je hormonale balans, maar verbeter je ook je algehele welzijn. Begin vandaag nog met het nemen van kleine stappen om stress te verminderen en werk zo aan een gezonde toekomst voor jouw hele gezin.

Stress en een ongezonde leefstijl spelen een cruciale rol in het verminderen van vruchtbaarheid. Chronische stress verstoort bijvoorbeeld de hormoonhuishouding, wat negatieve effecten heeft op de ovulatie bij vrouwen en de spermaproductie bij mannen. Daarnaast zorgen slechte voedingsgewoonten, een gebrek aan slaap, en blootstelling aan hormoonverstoorders voor verdere verslechtering van de vruchtbaarheid.

Een holistische benadering van vruchtbaarheid is cruciaal. Denk aan:

Als jij en je partner actief bezig zijn met een kinderwens, dan is de 'Van Twee Naar Drie Methode' een bewezen manier om je lichaam optimaal voor te bereiden op een gezonde zwangerschap.

Deze holistische aanpak heeft al honderden koppels geholpen om hun vruchtbaarheid te verbeteren en succesvol zwanger te worden. Het programma richt zich op eenvoudige en praktische tips die je direct kunt toepassen in de cruciale periode van ongeveer één jaar voor de bevruchting.